Miesięczny pobyt zimą w słynącej z gajów oliwnych i domów trullo dolinie Itria (Valle d’Itria) w regionie Apulia (Puglia) na samym południu Włoch jedynie zaostrzył rowerowy apetyt na ten region. Już wcześniej postanowiłam, że wrócę tam na wiosnę – bo dzień dłuższy, pogoda łaskawsza a krajobrazy i architektura (króluje barok a budulcem jest słynny lokalny piaskowiec) i jak wyjęte z bajki domy trullo skradły moje serce. Nie mówiąc już o szmaragdowym kolorze wody w morzu (mój post w temacie TUTAJ.
W szczególności miałam ochotę na półwysep salentyński czyli jak mówią Włosi – Salento. To sam kraniec włoskiego „obcasa”. Stamtąd przy dobrej pogodzie podobno widać już Albanię, a nawet Afrykę.
Jak powiedział tak zrobił. Nocny Flixbus z Rzymu zapewnił mojemu rowerowi godne nocne leżakowanie i okazał się być najtańszą i najszybszą opcją przetransportowania na sam koniec do stolicy regionu Salento – miasta Lecce. Ps. Ja jechałam z Toskanii, ale z Polski najłatwiej jest dolecieć do Bari. Póki co w grudniu miałam okazję pozwiedzać stolicę regionu, pogoda jednak uniemożliwiła zapuszczanie się gdzieś dalej. Tak, Apulia to niezły wygwizdów, w dodatku zimą często pada.
Dwa słowa o Salento
Salento to sub-region regionu administracyjnego Apulii, najbardziej południowy kraniec Włoch. Jest to półwysep, czasami określany jako obcas włoskiego „buta”. Mieszają się tu wpływy greckie, tureckie, germańskie i włoskie. Jest tu zupełnie inaczej niż na północy Włoch. W architekturze króluje barok, są tu też najstarsze gaje oliwne we Włoszech. O bogactwie owoców morza w miejscu otoczonym wodami z trzech stron nie ma chyba nawet co wspominać.
Stolica Salento – Lecce
Zachwyciłam się Lecce błyskawicznie. Lecce jest jak oblany lukrem tort biszkoptowy. Monumentalne, ale pełne subtelności miasto, jaką daje misterna, bogata ornamentyka kościołów, domów, rzeźb. Całość w kremowo-żółtym kolorze bo taki ma tutejszy budulec – piaskowiec z Lecce. Ten szczególny rodzaj kamienia wydobywa się tu w okolicy, jest jednym z głównych towarów eksportowych miasta. Miękki i podatny na obróbkę budulec, który dość łatwo daje się formować. W Lecce powstały z niego nie tylko budowle sakralne i pomniki, ale domy, ulice, uliczki, których zawiłości nie pojęłam.
Zapakowałam rower, wypiłam cafe latte, zagryzłam rogalikiem czyli cornetto w najbliższym barze, pokręciłam się po uliczkach Lecce (polecam co najmniej jeden nocleg w Lecce, ale ja mogłam skrócić pobyt bo spędziłam tam już wcześniej 3 dni) i wyjechałam w trasę. A tam oprócz zatrzęsienia wielobarwnych, wiosennych kwiatów spotkało mnie zatrzęsienie rowerzystów! Kwiecień i maj to pełnia rowerowego sezonu, potem jest tu zbyt gorąco. Choć akurat tym roku jak się potem okazało przełom kwietnia i maja do najbardziej pogodnych nie należał.
Standardowy plan wycieczki rowerowej po regionie Salento w Apulii
Trasę podejrzałam studiujc plan wycieczek. Był to tylko ogólny zarys, ale tworzył jakiś plan ramowy. Plan wycieczek rowerowych po Salento jest dość podobny, żeby nie powiedzieć identyczny (przejrzałam kilka). Lecce traktowane jest najczęściej jako punkt startowy (dojazd z Bari np. pociągiem). Salento to region głównie równinny (jeden z niewielu we Włoszech), chętnych na jazdę na rowerze nie brakuje.
Sugerowana trasa tygodniowa na rower to:
Lecce (wyjazd w stronę Adriatyku) – zamek Acaya – jeziora Alimini – Otranto i okolice (pętla) – przejazd wybrzeżem na przylądek Leuca – przejazd częściowo wybrzeżem do Gallipoli – pętla po okolicach Gallipoli – powrót do Lecce.
wjazd do Zamku Acaya
Zamierzałam skorzystać z ułożonego programu, ale traf chciał, że właśnie zaczynał się włoski długi weekend.. 25 kwietnia Włosi obchodzą dzień Wyzwolenia. Kiedy dotarłam do wybrzeża, na drogach panował całkiem spory ruch. Dość szybko jadąc wybrzeżem miałam po dziurki w nosie tłumów, hałasu i wrzasków włoskich rodzin i huku pędzących motorów.
Via Francigena w Apulii
“Guarda, una pellegrina, come noi! popatrz, ona pielgrzymuje jak my! powiedziała do swojego partnera dziewczyna z plecakiem, kiedy zaparkowałam rower przy zamku w Otranto i pomachała mi radośnie. „Una pellegrina” – z moim obładowanym rowerem zdecydowanie wyróżniam się z tłumu jeżdżących na lekko a to określenie poddało mi pomysł. Odcinek włoski trasy pielgrzymkowej Via Francigena, której główny trakt wiedzie z Canerbury w Anglii do Rzymu (i dalej), i którym jeździłam wcześniej w Toskanii wiedzie dalej na koniuszek włoskiego obcasa. I na apulijskich drogach zobaczyłam całkiem dużo pielgrzymów.
Otranto to najbardziej wysunięte na wschód miasto Italii. Przez wieki było jedną z siedzib Cesarstwa Bizantyjskiego oraz także kulturalnym i artystycznym centrum całego regionu. Pokręciłam się po budzących się ulicach, obeszłam dookoła zamek nie decydując się na zwiedzanie. Właściciele knajp leniwie ustawiali stoliki i podkręcali muzykę. Ja też znalazłam miłą knajpkę, gdzie wypiłam kawę, a że wyjechałam kierując na południe. Postanowiłam trzymać się Via Francigena zamiast jechać wybrzeżem.
Oznakowanie trasy było dobre. Jechałam cały dzień przez „pielgrzymując” przez małe apulijskie miasteczka, które zamierają w południe i budzą się wieczorem, wąskie, boczne drogi i gaje oliwne. Trasa biegnie lądem wysoko, w wielu miejscach widać taflę morza na horyzoncie. Zakończyłam Via Fracingena na przylądku Leuca, który obmywają wody mórz Adriatyckiego i Jońskiego.
Tak, tym samym ominęłam drogę Otranto – Gallipoli, która przez kilkadziesiąt kilometrów wiedzie klifem. To na pewno jeden z najpiękniejszych nadmorskich fragmentów regionu, ale ja byłam zadowolona. W sobotę, wylega na nią mnóstwo kierowców. Ja po prostu odpuściłam, ale każdy niech zdecyduje sam, którą trasę wybrać.
Przylądek Santa Maria di Leuca i droga wzdłuż wybrzeża do Gallipoli
Latarnię morską w Leuca, białą wieżę wysoką na 47 metrów, drugą najwyższą we Włoszech widać już kilka kilometrów wcześniej. Koło latarni znajduje się Bazylika „Koniec Świata”, która upamiętnia rzekome przejście Świętego Piotra w tym miejscu. Coś tam się przy niej działo dzień wcześniej, fajerwerki widziałam i słyszałam z mojego legowiska w gaju oliwnym kilka kilometrów dalej. Dopiero potem uświadomiłam sobie, że były to obchody święta narodowego.
Rankiem jednak nie działo się nic. W bezchmurny, pogodny dzień ciemnogranatowa tafla morza, otaczająca przylądek z trzech stron jakby tkwiła w miejscu. Popatrzyłam i ruszyłam wybrzeżem na północ, w stronę miasta – portu Gallipoli. Droga jest tu praktycznie płaska – w przeciwieństwie do wiodącej wybrzeżem dość wymagającej z uwagi na wzniesienia Otranto – Gallipoli. Naciskałam mocno na pedały i przed 14tą miałam już 60 km w nogach. Mijałam dużo pięknych plaż (jedna z nich zwie się „Malediwy”, które zatłoczone latem teraz witały pierwszych zwolenników kąpieli. Dla mnie póki co było jeszcze za zimno na kąpiel. Zatrzymałam się na trzy noce w mieścinie Tuglie, jakieś 10 km od wybrzeża, a do Gallipoli pojechałam następnego dnia.
Gallipoli.
Mówią o nim perła Salento, bo jest to malowniczo położony na cyplu na morzu Jońskim miasto-port. Jego nazwa wywodzi się od oryginalnej greckiej nazwy “Kalé polis” oznaczającej “piękne miasto”. Słynie z imponujących plaż i urokliwego małego, ufortyfikowanego historycznego centrum miasta. Jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w regionie.
Szczerze mówiąc nie do końca wiem dlaczego – ma dużo uroku, ale nie byłby to dla mnie cel jednodniowej wycieczki, objechałam je w pół godziny. Warto, ale w regionie jest dużo piękniejszych miejscowości. W centrum miasta jest też ogólnodostepna plaża, byli pierwsi użytkownicy.
To, dla czego warto tu przyjechać, w zasadzie to PLAŻE, w szczególności Baia Verde – to plaża, w zasadzie ciąg plaż i zatoczek, położony około trzech kilometrów na południe od miasta. Uważana jest za jedną z najlepszych plaż w Apulii i na całym wybrzeżu morza Jońskiego. To tu po raz pierwszy wyciągnęłam strój kąpielowy. Szmaragdowa woda, zatoczki, piasek.. eh. Bajka. Byłam nimi absolutnie zauroczona, choć nie jestem zwolenniczką leżenia plackiem na słońcu. Oczywiście, w pierwsze gorące majowe dni w połowie maja nie było tam niemal nikogo – co zupełnie zmienia się w sezonie czyli od czerwca.
Galatone, Galatina, Tuglie, Nardo, Copertino i inne miasteczka w interiorze Salento
Wyjeżdżasz? A u nas właśnie w weekend najciekawiej! Święto patronki miasta będzie.. dużo się będzie działo, a najważniejsze rzeczy w niedzielę.. żegnała mnie właścicielka kwatery w Tuglie, ale ja niestety musiałam się zbierać, kieszeń z gumy nie jest a i tak przesiedziałam tam 4 noce pracując a potem chorując, ale też podjadając owoce morza, które kupowałam w sklepie rybnym i miałam gdzie je przyrządzić. Z żalem wyjechałam z Tuglie, po to tylko, by potem zygzakiem, a nawet wstecz, kręcić się po tutejszych polach i odwiedzać miasteczka. Każde z nich to perełka i niemal w każdym z nich widziałam dekoracje. Wyglądało na to, że trwał sezon na obchody świąt patronów miast.. Zazwyczaj w okolicach katedry, główne place udekorowane były koronkowymi konstrukcjami jak.. w czasie Bożego Narodzenia. Niestety, aby je odwiedzić było albo za wcześnie, albo za późno. Każde miasteczko jest warte odwiedzenia, ale niektóre bardziej.
A przy drogach czekają na nas pierwsze owoce – nespole. Figi jeszcze niestety były niedojrzałe.
Galatina
To urocze miasto o greckich korzeniach. Stare centrum to szereg błyszczących w słońcu ulic i uliczek, eleganckich pałaców. Na głównym plac dominuje majestatyczna katedra Św. Piotra i Pawła o bajcznym barokowym frontonie. Drugą i chyba bardziej interesującą, o nietypową dla regionu jest katedra Santa Caterina d’Allessandria – jest w stylu gotyckim – najciekawsze jest jedna wnętrze pokryte dziesiątkami malowideł. Naprawdę robi wrażenie. Wiedziałam, że wnętrze jest otwierane tylko na 3 godziny rano i dwie po południu, celowałam tak, by trafić.
Uwaga praktyczna – tak jak większość miejsc w regionie i w ogóle we Włoszech katedra czynna jest jedynie w godzinach porannych i po południowych (9-12.30 i 15.30 – 17.30). Nastawcie się, że życie we Włoszech, zwłaszcza południowych funkcjonuje tylko w tych godzinach. W godzinach 13.00 – 16/17.00 zamiera. Nieczynne są sklepy (oprócz dużych miast), knajpy też zamykają się max o 14.30.
Słynie też, tak jak całe Salento z ciastka pasticiotto. Innym słynnym lokalnym specjałem jest makaron orechiette (uszka). Warto odwiedzić informację turystyczną w wieży zegarowej, jej obsługa jest naprawdę zaangażowana, jest też dużo bezpłatnych materiałów.
Galatone
Galatone najpierw odwiedziłam i zwiedziłam, a nieoczekiwanie po 2 tygodniach przyjechałam tam pomieszkać i popracować (znalazłam najlepszą ofertę cenową). I bardzo dobrze.
Jutro 1 maja, proszę jechać do Galatone, będą konie! Zachwalała dziewczyna w punkcie informacji turystycznej w Galatinie.
1 maja kojarzy mi się z pochodami, toteż wyobraziłam sobie przystojniaków w mundurach na koniach.
Zawitałam zatem do Galatone 1 maja i zobaczyłam.. paradę bryczek wszelkiej maści!
Taki to jak się okazuje zwyczaj jest w Galatone, region Salento.
Nardo
Tego miasta nie można pominąć. Jest chyba najpiękniejsze ze wszystkich odwiedzonych przeze mnie apulijskich miasteczek.
Jak ja żałowałam, że nie dotarłam tam wieczorem! Byłam tam przed południem, gdy ludzie powoli chowali się przed żarem słońca, które na początku maja zaczęło porządnie przygrzewać. Chętnie usiadłabym na centralnym placu Piazza Salandra – to jeden z najpiękniejszych najbardziej zaskakujących barokowych placów południowych Włoch, z monumentalną iglicą z kamienia carparo poświęconą Niepokalanemu Poczęciu, najstarszym budynkiem Sedile zwieńczonym barokowymi rzeźbami. Zupełnie nie przystające do tego barokowego „ąturażu” są kolorowe kamienice miejskie ozdobione balkonami. Dodatkową ciekawostką architektoniczną są rozsiane po mieście liczne “osierocone” łuki.
Bardzo polecam spędzić w Nardo trochę więcej czasu, najlepiej przenocować by poczuć atmosferę placu wieczorem.
W Nardo znajduje się też kilka godnych uwagi restauracji. Poklikajcie sobie na opinie na google maps.
Gallipoli – Taranto wzdłuż wybrzeża – najpiękniejsze plaże Salento
Jednak morze to jest morze i jak się jest w jego pobliżu ma się ochotę zakosztować. Zjechałam na wybrzeże tym razem morza Jońskiego w okolicy Porto Cesarea. W samym miasteczku nie znalazłam nic ciekawego (oprócz piekarni, gdzie kupiłam wspaniałą oblaną sosem focaccię i ręcznie wyrabiany makaron orecchiette – lokalne specjały, za to tuż za Porto Cesarea musiałam zejść z roweru i pomimo zimnego wiatru wejść choć trochę do morza. Plaża miejska i kolor wody, jej przejrzystość zachwyciły mnie zupełnie. Jestem pewna, że plaża jest bardzo oblegana latem, ale poza mną były na niej 3 osoby.
W stronę Taranto, do 30 km przed miastem czekało mnie kilkadziesiąt kilometrów nieprzerwanej przygody z morzem. To najpiękniejszy nadmorski odcinek Salento (poza wspomnianym Otranto – Leuca) prowadzącym wzdłuż wybrzeża. Ilość plaż i możliwość kąpieli nieprzebrana. W pewnym momencie przecina się cześć chronionych wydm – nie można tam biwakować na noc, ale jest to najpiękniejszy, bo dziki teren.
Jak ułożyć sobie trasę rowerową przylatując / startując z Bari? Sugerowany program wycieczki
Jestem przekonana, ze większość rowerzystów wybiera trasę jedynie wybrzeżem. Błąd. Rozumiem chęć obcowania z taflą wody i kąpieli i to, że ciężko połączyć i jedno i drugie.
Moje sugestie:
Wybrzeże Adriatyku i morza Jońskiego jest zupełnie inne. Po stronie adriatyckiej to klifowe, pełne jaskiń wybrzeże, jest natomiast mało plaż. Co ważne, droga nad morzem na odcinku Bari – Brindisi idzie obok autostrady. Żadna przyjemność. Sugeruję zatem pojechać rowerem do „obowiązkowego” Polignano a Mare/Monopoli, stamtąd skręcić w interior do Doliny Itria (Alerobello, Cisternino, Locorotondo i dużo dróżek pomiędzy), Ostuni i stamtąd dotrzeć do Brindisi i Lecce.
Potem można powtórzyć sugerowany przeze mnie wcześniej program tygodniowej wycieczki po Salento i zjechać ponownie do Morza w Porto Cesarea kierując się na Taranto. Tam, jeśli czas pozwoli wjechać ponownie w kierunku słynnej skalnej piękności czyli wykutego w skale miasta Matera, spróbować słynnego chleba z Altamura. Jeśli gdzieś zajdzie potrzeba można wesprzeć się kolejami lokalnymi, które w Apulii zabierają rowery bezpłatnie.
Praktyczne wskazówki i opis tras rowerowych w Apulii znajdziecie w poprzednim wpisie, czyli tutaj.
To kto jedzie, kto był?
Każdy wpis wymaga ode mnie dużo czasu. Jeśli uważasz, że ten wpis jest dla Ciebie przydatny podaj go dalej bądź rozważ drobną wpłatę w prawym dolnym rogu bloga jest guzik i link.